Stolperstein voor verzetsman David Anthonius Muijsson

Bron portretfoto: nabestaanden D.A. Muijsson

Rond kwart voor twaalf, op vrijdagmorgen 25 april, is de Stolperstein voor verzetsman David Anthonius Muijsson gelegd. Onder toeziend oog van een groepje nabestaanden vegen de medewerkers van IRADO de straat voor Broersveld nummer 10 nog even aan. Dan vouwt de initiatiefnemer, de heer Grootendorst, zijn papier weer dicht waarop de toespraak staat die hij zojuist heeft uitgesproken. Tot slot wordt een krans met witte bloemen geplaatst: de bloemen omkransen de glimmende Stolperstein. Aan de korte maar plechtige ceremonie komt een eind. De familie en diverse passanten praten nog even na.

Vrijdag 25 april 2025: kort na elf uur in de ochtend wandelen de eerste nabestaanden vanaf de Hoogstraat de helling af, naar Broersveld nummer 10. Een dame op leeftijd wijst van huis naar huis en vertelt een jonger lid van de familie wie daar rechts woonden, en wie daar links verderop werkten en dat je vooral niet dat zijstraatje in moest gaan omdat die buurt niet zo netjes was. Dan staat ze stil voor nummer 10 en wijst naar het zolderraam: “Daar hing mijn schommel aan de zolderbalken en mijn moeder was altijd bang dat ik zo hard zou schommelen dat ik door het zolderraam naar buiten zou vliegen!” Pas later wordt duidelijk dat ze pas vijf maanden oud was toen haar vader in 1942 vanaf dit pand werd weggevoerd om nooit terug te keren. Meer en meer familieleden verzamelen zich voor nummer 10 en voor snelle voorbijgangers zal het lijken op een familiereünie, of op een verzamelpunt voor toeristisch bezoek aan Schiedam. Maar de twee ingelijste foto’s voor de winkelpui dan? De familie heeft twee foto’s meegenomen: één foto van het echtpaar Muijsson en één portretfoto, van David alleen, zoals te vinden op de site van de Oorlogsgravenstichting.

Bron: Stichting Stolpersteine Schiedam

De kennismaking met de nabestaanden is een aangenaam begin van een plechtigheid die pas later emoties losmaakt, als de vaklieden van IRADO de struikelsteen inmetselen terwijl Robert Grootendorst, de nabestaande die het initiatief heeft genomen tot de plaatsing, spreekt over David Anthonius Muijsson. Hoe hij is weggevoerd. Waar hij volgens overlevering illegale kranten en andere zaken verborg in de ruimte achter de laden in de vitrines van zijn bedrijf. En dat hij via het Oranjehotel in Scheveningen en Kamp Amersfoort op transport is gesteld naar KZ Neuengamme.

Bron: Stichting Stolpersteine Schiedam

De heer Grootendorst heeft de overblijfselen van het kamp ooit bezocht: “Een naargeestig geheel, maar indrukwekkend om hiermee te worden geconfronteerd. Zeker als je je realiseert dat hier een familielid gevangen heeft gezeten en in de omgeving is overleden. In Bremen, op de begraafplaats Osterholz, is er een ereveld voor Nederlandse gevallenen en een gedenkteken waarop zijn naam (in de onderste rechter kolom) staat vermeld.”

Bron: Robert Grootendorst

Een krans van witte bloemen omlijst de Stolperstein en men is even stil, in gedachten bij hun vermoord familielid.

Bron: Stichting Stolpersteine Schiedam

Namens de Stichting Stolpersteine Schiedam zijn de secretaris en de penningmeester/onderzoeker aanwezig. Zij overhandigen de familie een kopie van een document voor de erkenning van de heer Muijsson als verzetsstrijder: “Illegale strijder voor vernietiging van het fascisme.” Peter Groeneweg: “Je leest vaker ‘verspreiden illegale bladen’ of ‘gewapend verzet’ dan zo’n uitgesproken omschrijving.”

Na afloop wandelen de nabestaanden de Hoogstraat op, slaan linksaf en gaan op weg om nog even na te praten bij ’t Vierkantje. De medewerkers van IRADO ronden het werk af en ruimen hun spullen op. De krans blijft achter op straat, de winkelier op nummer 10 belooft steen en krans in de gaten te houden. Die middag meldt een poetsactievrijwilliger dat hij de andere elf stenen van het Broersveld gedaan heeft en dus liggen er die middag twaalf Stolpersteine te glinsteren op het Broersveld.

Nawoord: De Stichting Stolpersteine Schiedam heeft in de periode tot en met 2023 143 struikelstenen geplaatst voor de 144 Joodse Schiedammers die door het naziregime zijn vermoord en drie voor verzetsmensen: vader en zoon Bubberman en Arij Post. In het najaar van 2024 is een vierde steen gelegd voor een verzetsstrijder: Nico Eijsbergen (BK-laan 224b). Met de Stolperstein voor David Anthonius Muijsson erbij zijn er vijf gedenksteentjes voor verzetsmensen ingemetseld. De inzet van de stichting wordt nu meer gericht op “Stolpersteine voor het verzet” zonder minder tijd en aandacht te besteden aan de persoonlijke geschiedschrijving van alle Joodse Schiedammers waarvoor een Stolperstein is geplaatst.